Financiering in de zorg
Forensische zorg (ZPM)
Inleiding
Zorg aan mensen met een strafrechtelijke maatregel wordt geleverd binnen de forensische zorg (FZ). Dit is zorg aan cliënten waarin het vonnis een verplichting tot zorg is opgenomen. Deze zorg wordt ook geleverd volgens de ZPM-systematiek. De belangrijkste verschillen tussen de ZPM-FZ systematiek en de ZPM Zvw-systematiek worden hieronder toegelicht.
Controle op verzekering
Binnen de FZ geldt geen controle op verzekeringsrecht. FZ zorgtrajecten worden gedeclareerd aan de Dienst Justitiële Inlichtingen (DJI) en vallen niet onder de Zvw. Er is daarom geen noodzaak om het verzekeringsrecht van FZ-cliënten te controleren.
Indicatiestelling
Er zijn drie organisaties die indiceren voor forensische zorg. Dit zijn:
- NIFP: Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie. Het NIFP verzorgt de indicatiestelling voor alle forensische klinische zorg, inclusief die in de Penitentiaire Psychiatrische Centra (PPC’s). Daarnaast indiceert het NIFP voor forensische verblijfszorg aansluitend aan klinisch verblijf, en voor gedetineerden veroordeeld voor ernstige gewelds- en zedendelicten.
- 3RO: De 3 Reclasseringsorganisaties. De 3RO verzorgen de indicatiestelling voor alle forensische ambulante zorg en verblijfszorg in het kader van voorwaardelijke strafrechtelijke modaliteiten, met uitzondering van verblijfszorg aansluitend aan klinisch verblijf wat door het NIFP wordt geïndiceerd.
- PMO: Psycho Medisch Overleg (PMO) van een Penitentiaire Inrichting (PI). Het PMO van een PI voert de indicatiestelling uit voor ambulante zorg binnen de PI en verblijfszorg in het kader van re-integratie vanuit detentie, met uitzondering van ernstige gewelds- en zedendelicten.
Plaatsing
Er zijn drie organisaties die plaatsen voor forensische zorg. Dit zijn:
DIZ (KP-FPL/TBS)
- Team TBS verzorgt de plaatsing van cliënten met de forensische zorgtitel TBS met dwangverpleging.
- Team KP-FPL verzorgt de plaatsing van de klinische forensische zorg en verblijfszorg na een klinische opname. Het FPL plaatst justitiabelen met bijzondere titels of een combinatie van titels, zoals:
- Zorgmachtiging met een justitiële titel;
- TBS proefverlof en TBS voorwaardelijke beëindiging;
- Zeer intensieve en complexe casuïstiek.
3RO (de drie Reclassering organisaties)
Bij de ambulante zorg en verblijfszorg (niet na klinisch) is de 3RO de plaatsende instantie.
PMO
Wanneer het gaat om zorg tijdens detentie is het PMO de plaatsende organisatie. Tevens kan het PMO bij ambulante behandeling plaatsen tijdens de extramurale fase van de ISD maatregel (met uitzondering van ernstige gewelds- en zedendelicten).
FZ Plaatsingsbesluit
Voor elk FZ Zorgtraject dient een geldig plaatsingsbesluit aanwezig te zijn. De indicatie vormt een onderdeel van het plaatsingsbesluit.
Het plaatsingsbesluit bevat o.a. informatie over de indicatiestelling, het zorgtrajectnummer, duur van de behandeling en de locatie/instelling waar de cliënt behandeld dient te worden. Zonder een (geldig) plaatsingsbesluit worden de prestaties niet vergoed.
Een verwijsbrief van de huisarts is voor FZ-cliënten niet nodig.
Per 2024 wordt het toesturen van aanmeldingen en toewijzingen binnen de FZ volledig uitgevoerd in het digitale berichtenverkeer. Arkin gebruikt hiervoor mQ Kantoor, een module van mijnQuarant. Dit systeem wordt door Arkin gebruikt om aanmeldingen en plaatsingsbesluiten van cliënten verder te behandelen of af te wijzen. In het geval van TBS worden indicatiestellingen direct per mail afgegeven door TBS Plaatsing en wordt geregistreerd in zowel mijnQuarant als in MITS (Monitoring Informatiesysteem TerBeschikking Stelling, het externe systeem van justitie waar Arkin in kan lezen en bewerken).
Openen ZPM-FZ
Zodra DJI een plaatsingsbesluit heeft afgegeven kan het ZPM Zorgtraject geopend worden. Aan dit zorgtraject wordt het zorgtrajectnummer gekoppeld zoals vastgelegd in het plaatsingsbesluit. Een verlenging of aanpassing van de strafrechtelijke titel leidt in de meeste gevallen niet tot een nieuw zorgtraject. Het is aan de indicatiesteller om vanuit inhoudelijke redenen een nieuw zorgtrajectnummer aan te maken als de titel of inhoudelijke zorgvraag wijzigen. De aanpassingen in zorgtraject- en zorgcontractnummers worden vastgelegd in mijnQuarant.
Wijzigen behandelsetting en parallelliteit
Er kunnen situaties ontstaan waarin een cliënt vanuit een ambulant ZPM-FZ traject klinisch opgenomen moet worden. Als er in het plaatsingsbesluit geen mogelijkheid tot klinische opname is vermeld, dient er een nieuw plaatsingsbesluit te worden aangevraagd. Als deze nieuwe indicatie niet door justitie afgegeven kan worden, valt de klinische opname onder de Zvw.
Dit betekent dat er naast het Forensisch zorgtraject ook een Zvw zorgtraject wordt geopend. Er ontstaat dan tijdelijk parallelliteit.
Voor dit klinische ZPM-traject is een interne verwijzing nodig (regiebehandelaar schrijft een voortgangsbrief met inhoudelijke onderbouwing en stuurt kopie aan de huisarts <60 werkdagen). Cliënt dient verzekerd te zijn.
Na ontslag kliniek wordt het Zvw-zorgtraject gesloten en kan er verder geregistreerd worden op het FZ-zorgtraject.
ZPM FZ Zorgvraagtypering
Binnen de FZ wordt er een aangepaste Zorgvraagtypering afgenomen. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:
- Zoveel mogelijk aansluiten bij de bestaande praktijk in de fz;
- Zo eenvoudig mogelijk: alleen informatie vragen waarvan de voorspellende waarde voor de behandelduur en –intensiteit (inclusief mate van beveiliging) aannemelijk of bewezen is
De vragenlijst bestaat uit drie dimensies: A. Recidive-risico B. Ernst van het delict(gedrag) C. Exceptionele responsiviteitsproblemen Samen met de score die op de drie dimensies, maakt ook de DSM-5 onderdeel uit van de zorgvraagtypering van de FZ. Zie ook de Handleiding Zorgvraagtypering FZ.
Setting
Bij de FZ zijn de volgende settingen ingericht:
- Forensische en beveiligde zorg – klinische zorg
- Forensische en beveiligde zorg – niet-klinische of ambulante zorg
ZZP’s en Extramurale Parameters
De FZ kent naast het ZPM ook zorgzwaarte pakketten (ZZP) en Extramurale Parameters (EMP). Voor de afbakening tussen ZPM, ZZP’s en EMP’s geldt het volgende:
- Voor zorg in het kader van de Justitiële maatregel behandeling van de cliënt (zowel met als zonder verblijf) geldt de ZPM-systematiek. Voorwaarde hiervoor is dat deze zorg met behandeling geïndiceerd is
De ZZP’s en extramurale parameters FZ gelden bij de volgende zorgvormen:
- Verblijf met begeleiding zonder behandeling (ZZP-c);
- Ambulante begeleiding (EMP FZ);
Transmuraal Verlof
Verlof vormt bij tbs een belangrijke stap op weg naar resocialisatie: de terugkeer van de tbs-gestelde (client) in de samenleving. Een tbs-cliënt gaat pas met verlof als er voldoende vooruitgang is in de behandeling en de kans op herhaling van het delict voldoende is gedaald.
De vrijheid van de cliënt tijdens verlof wordt stap voor stap uitgebreid. Van kort verlof met meerdere begeleiders en beveiliging tot zelfstandig wonen buiten de muren van het FPC/FPK.
Een van de vormen van verlof is het transmurale verlof. Alleen cliënten met de forensische zorgtitel tbs met dwangverpleging kunnen met transmuraal verlof gaan.
Bij transmuraal verlof verblijft de client langere tijd buiten de beveiligde zone van de kliniek. Bijvoorbeeld in een zelfstandige woning, een regionale instelling voor beschermd wonen (RIBW) of een forensisch psychiatrische afdeling van een psychiatrische instelling (FPA). De client valt nog wel onder de verantwoordelijkheid van het FPC/FPK en moet zich aan bepaalde afspraken houden. De kliniek begeleidt de client intensief en controleert op mogelijk delict gerelateerd gedrag. Dit verlof is belangrijk voor de behandelaar om te kunnen bepalen of het einde van de behandeling in zicht komt en of de cliënt klaar is voor proefverlof.
Bij transmuraal verlof wordt gebruikt gemaakt van hoofd- en onderaannemerschap. Dat wil zeggen dat zolang de client de titel tbs met dwangverpleging heeft, de zendende kliniek de consulten, het verblijf en overige prestaties declareert bij Justitie met een plaatsingsbesluit en de aanbieder waar de cliënt verblijft de factuur opstuurt naar de zendende kliniek.
Bij de overgang van tbs met dwangverpleging naar tbs met proefverlof (een OFZ-titel) is een nieuwe indicatie en plaatsing nodig. De reclassering vraagt bij het NIFP-IFZ om een nieuwe indicatiestelling (vooruitlopend op de zitting) en het Forensisch Plaatsingsloket (FPL) plaatst. Dat betekent dat de aanbieder bij wie de patiënt verblijft nu zelf een plaatsingsbesluit krijgt voor het verblijf. De aanbieder kan dan zelf de zorg declareren bij Justitie en daar is geen hoofd-onderaannemerschap meer voor nodig.
Voor de werkzaamheden die de zendende kliniek nog verricht vanwege de wettelijke verantwoordelijkheid tijdens proefverlof, kan de kliniek zelf FPT indiceren. Alle consulten en overige prestaties kunnen worden gedeclareerd via het plaatsingsbesluit FPT. Het plaatsingsbesluit FPT blijft open zolang de kliniek nog betrokken is (tot en met proefverlof) en deze loopt tegelijkertijd met plaatsingsbesluit (voor verblijf/behandeling) elders.
Voor meer informatie: Verlof voor tbs-gestelden | Justitiabelen | dji.nl
Wist u dat... Inforsa heeft een forensisch psychiatrische kliniek (FPK) met beveiligingsniveau 3. Een FPC is een forensisch psychiatrisch centrum met beveiligingsniveau 4.
ZPM FZ Overige prestaties
Forensisch psychiatrisch toezicht
- Fpt is een intensieve multidisciplinaire samenwerking tussen het fpc en de reclassering bij de uitstroom van tbs-gestelden. De samenwerking betreft alle beslissingen over de benodigde behandeling, begeleiding en toezicht ten behoeve van de veilige en geleidelijke terugkeer van de tbs-gestelden in de samenleving en geldt voor cliënten met een TBS-titel die zitten in de fase: transmuraal verlof, proefverlof en voorwaardelijke beëindiging FPT. Forensisch psychiatrisch toezicht wordt per dag gedeclareerd.
Ambulante dagbesteding
- Dagbesteding is een integraal onderdeel van het verblijfstarief. In aanvulling op behandeling in de setting ‘Forensische en beveiligde zorg – niet-klinische of ambulante zorg’ is het mogelijk om dagbesteding te declareren via deze prestatie ambulante dagbesteding. De prestatie kan ook in combinatie met een ZZP worden gedeclareerd wanneer ook ambulante behandeling wordt geleverd. Het is niet mogelijk om extramurale parameters naast dagbesteding (binnen het Zorgprestatiemodel) te declareren. Dagbesteding wordt per tijdseenheid van 60 minuten gedeclareerd.
Overige Prestatie TBS
- Voor alle klinische en ambulante cliënten met een forensische titel TBS met dwangverpleging, verlenging TBS of Bevel voorlopige verpleging komt per 2024 een aanvullende Overige Prestatie beschikbaar. De overige prestatie wordt gebruikt om de hogere indirecte tijd die met deze titel gepaard gaat te compenseren en is een vervanging van de Toeslag TBS, die alleen voor klinische cliënten gold. Deze OVP wordt automatisch per dag afgeleid als de TBS-maatregel is vastgelegd in mQ bij Juridische Maatregel.
Verdiepingsdiagnostiek
- Verdiepingsdiagnostiek (VD) is een kort diagnostisch onderzoek met advies over mogelijkheden voor eventuele behandelontvankelijkheid en recidiverisico. Het is op aanvraag en bestemd voor de adviesrapportage van reclassering en is bedoeld voor forensische cliënten met vermoeden van psychiatrische- en/of verslavingsproblematiek. Verdiepingsdiagnostiek stelt het bestaan van psychiatrische problemen vast en geeft aan of en welke behandeling geïndiceerd is om problemen te verminderen en recidive te voorkomen. Daardoor draagt het bij aan snelle en adequate hulpverlening voor cliënten. Verdiepingsdiagnostiek wordt binnen Arkin uitgevoerd door de FAZ-teams van Inforsa.
Overige Prestaties die zowel voor Zvw als FZ gelden
- Ambulante methadonverstrekking
- ECT
- Zorgmachtiging WvGGZ
- Ketenveldnorm levensloopfunctie
Zie voor meer informatie over deze prestaties de pagina: Financiering in de Zorg - Zvw Ambulante Zorg - ZPM Toeslagen/Overige prestaties.
ZPM FZ Toeslagen
Voor de FZ zijn er nog specifieke toeslagen op de verblijfsdagen van klinische cliënten binnen een forensische setting. Voor al deze toeslagen geldt dat er eerst een overeenkomst gesloten moet worden met DJI voordat de toeslag in rekening gebracht kan worden. Zie ook de beleidsregel BR/REG-25107a
Toeslag Extreem vlucht- en beheersgevaarlijk
- Evbg-patiënten zijn extreem vlucht- en beheersgevaarlijke TBS-patiënten waarbij extra zorg en beveiliging noodzakelijk is.
Toeslag Sglvg+ bij beveiligingsniveau 2
- Deze toeslag verblijf is voor zorg aan personen die veroordeeld zijn onder het volwassen strafrecht met een forensische of strafrechtelijke zorgtitel, die in aanmerking komen voor plaatsing in een beveiligde instelling met een toelating ‘sterk gedragsgestoord, licht verstandelijk gehandicapt met behandeling (sglvg+)’.
ZPM FZ Sluiten en heropenen
In onderstaande drie gevallen wordt een FZ-zorgtraject afgesloten:
- Indien een behandeling stopt: in dat geval sluit het dossier na het laatste consult dat aan de cliënt is geleverd;
- Indien de strafrechtelijke titel beëindigd wordt;
- Indien het zorgtrajectnummer wijzigt door inhoudelijke redenen vanuit indicatiesteller of strafrechtelijk traject (LET OP: vraag voor de zekerheid na bij de toezichthouder of een wijziging van ZTN daadwerkelijke gewenst is!
Als de strafrechtelijke titel beëindigd is, maar de behandeling nog niet is afgerond, kan deze worden voortgezet onder de Zvw. Er is dan geen nieuwe verwijzing nodig. In dat geval moet de regiebehandelaar binnen 60 dagen een inhoudelijke onderbouwing sturen aan de huisarts. Dit wordt in samenhang met het dossier beschouwd als een geldige verwijzing.
Voor ZPM-ZvW geldt de regel dat een zorgtraject(nummer) nooit langer dan 365 dagen kan openstaan zonder consulten en dat een terugval of recidive binnen 365 dagen het oude zorgtraject(nummer) heropend moet worden. Voor de FZ geldt deze regel niet en is het zorgtrajectnummer in de plaatsingsbrief leidend. D.w.z. indien een FZ-client meer dan 365 dagen na ontslag weer terugkomt met een plaatsingsbrief met een eerder gebruikt ZTN, dan wordt dit traject heropend.